چکیده: در بين قارچهاي خوراكي، قارچ خوراكي تكمه‌اي سفيد رايج‌ترين قارچي است كه در سراسر جهان كشت مي‌شود. كشت اين قارچ نخستين بار در قرن هفدهم ميلادي در فرانسه شروع شد ولي تاكنون نسبت به گياهان زراعي تلاشهاي كمتري در مورد اصلاح آن صورت گرفته است. در حال حاضر حدود 38% كل توليد قارچهاي خوراكي دنيا، به قارچ خوراكي تكمه‌اي سفيد اختصاص داده شده است.
عليرغم اهميت اقتصادي زياد و توليد وسيع جهاني قارچ خوراكي تكمه‌اي سفيد، برنامه‌هاي اصلاحي اين قارچ به علل زير با مشكلات زيادي روبرو بوده است. نخست اين كه بيشتر بازيديوسپورهاي اين قارچ حاوي دو هستة هاپلوئيد متفاوت و سازگار از نظر جنسي مي‌باشد كه پس از تندش تشكيل يك ميسليوم هتروكاريوتيكي بارور مي‌دهد و تنها درصد اندكي از بازيديوسپورها تك هسته‌اي (يا با دو هسته مشابه) بوده و قابليت انجام دو رگ‌گيري را دارند. دوم اين كه اختلاف فنوتيپي قابل مشاهده‌اي بين ميسليوم‌هاي هموكاريون و هتروكاريون وجود ندارد و در نهايت آن كه تندش اسپور به عنوان اولين گام در يك برنامة اصلاحي بسيار ضعيف و ناهماهنگ است و غالباً با آلودگي‌هاي باكتريايي همراه مي‌باشد. با وجود مشكلات فوق و پيشرفت‌هايي كه در اصلاح اين قارچ صورت گرفته است. روشهاي بهبود نژادي در اين قارچ عبارتند از: وارد كردن نژادهاي مرغوب، جمع‌آوري ژرم پلاسمهاي وحشي، گزينش درون نژادي، دورگ‌گيري و مهندسي ژنتيك. در حال حاضر مهم‌ترين برنامه اصلاحي اين قارچ براساس دو رگ‌گيري هدفمند در بين هموكاريون‌ها مي‌باشد. در روش دو رگ‌گيري، هدف آن است كه به يك نژاد با شاخص‌هاي ژنتيكي مطلوب والدين و در نهايت بهبود صفات كمي و كيفي دست يافت. در اين تحقيق ده جدايه هموكاريون مختلف كه مورد تأييد قرار گرفته است، با انجام تلاقي داي‌آلل در بين آنها، سعي در گرد‌آوري ژن‌هاي مطلوب نژادهاي مزبور در يك نژاد جديد دو رگ و بهبود ژنتيكي براي صفت عملكرد نموده‌ايم. نتايج مربوط به دورگ‌گيري نشان مي‌دهد، وقوع پديده‌هايي همچون اثر متقابل ميسليومي در محل انجام تلاقي، تغيير سرعت رشد و ريخت پرگنه دو رگ نسبت به جفت هموكاريون‌ها، مي‌تواند به عنوان معيارهايي جهت انتخاب هيف از محل تلاقي در نظر گرفته شود. در زمان رشد دو رگ‌ها در محيط كشت PDA، قطر پرگنه، تيپ رشدي پرگنه يادداشت برداري شد. دو‌رگ‌هاي حاصله جهت تأييد، به آزمون ميوه‌دهي برده شد كه با استفاده از طرح بلوك كامل تصادفي با دو تكرار مورد آزمون عملكرد قرار گرفتند. در طي اين مرحله خصوصياتي نظير زمان پر كردن اسپاون، ميزان عملكرد، وزن تك ميوه اندازهگيري شد. سپس با انجام تجزيه داي‌آلل، قابليت تركيب‌پذيري عمومي و خصوصي اندازهگيري گرديد و بهترين جدايه هموكاريون (A15-8) و بهترين دو رگ (130-7 A 15-6) مشخص شد. همچنين با بدست آوردن نسبت واريانس تركيب‌پذيري عمومي به خصوصي، اهميت هر يك از اثرات افزايشي و غالبيت در كنترل صفت عملكرد تعيين شد. بطوريكه اين نسبت، معني‌دار نبود كه دلالت بر عمل غالبيت ژنها دارد يعني صفت عملكرد توسط عمل غالبيت ژنها كنترل شده است. جدول تجزيه واريانس نشان داد كه اثر بلوك بي‌معني است. همچنين ضريب تغييرات آزمايش حدود 5/12% بود و نشان مي‌داد كه آزمايش داراي دقت بالايي است. نتايج سرعت رشد پرگنه نشان داد كه سرعت رشد ميسليوم هموكاريون بسيار كمتر از ميسليوم دو رگ است. همچنين بين قطر پرگنه و عملكرد همبستگي مثبت وجود دارد. نتايج حاصل از تجزيه داي‌الل نشان مي‌دهد كه مي‌توان بهترين دو رگ‌ها و برترين جدايه‌هاي آميزشي را جهت تسريع برنامه‌هاي اصلاحي بعدي معرفي نمود.
فهرست مطالب: چکیده
فصل اول: مقدمه دلایل عمده عملکرد پایین قارچ خوراکی تکمه‌ای سفید در ایران
فصل دوم: بررسی منابع تاریخچه پرورش قارچ خوراکی تکمه‌ای سفید
آشنایی اجمالی با قارچ خوراکی تکمه‌ای سفید
طبقه‌بندی
رده بندی
اندام شناسی
مشخصات پرگنه در کشت خالص
نامگذاری علمی
تقسیم بندی واحدهای سلولی میسلیوم از لحاظ تعداد و ترکیب‌بندی هسته‌ای
چرخه زندگی
بررسی الگوهای چرخه زندگی
الف: هموتالیسم
ب: هتروتالیسم
ژنتیک
روشهای بهبود نژادی
گزینش از طریق کشت تک اسپوریکشت بافت
تهیه نقش اسپور
الف: تک اسپوری
ب: چند اسپوری
اختلاط ساده
تلاقی هدفمند هموکاریونها
بدست آوردن هموکاریون و تایید آنها
ـ روش سنتی تأیید هموکاریونها
ـ تهیه و تایید هموکاریونهای والدی به روش تهیه پروتوپلاست ۰
ـ تایید هموکاریونها با استفاده از نشانگر RFLP0
ـ تایید هموکاریونها با استفاده از نشانگر RAPD
انجام تلاقی بین هموکاریونها و تایید هیبریدها
الف: استفاده از نشانگرهای غذایی
ب: استفاده از آیزوزایم‌ها
ج: استفاده از نشانگرهای مقاومت
اصلاح برخی صفات با استفاده از روش تلاقی هیبریدها:
د: استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی
مراحل انجام آزمون اصلاحی از طریق دورگ‌گیری هدفمند
ـ کشت اسپور
ـ جداسازی تک اسپورها
ـ تهیه اسپاون
آزمون میوه‌دهی
الف: تهیه بستر کشت
ب: مراحل پرورش و میوه‌دهی
تولید پریموردیا در سطح محیط کشت
تولید اجسام میوه دهی در اسپاون
ج: تولید اندام باردهی در کمپوست
مهندسی ژنتیک
ـ انتقال ژن
ـ اختلاط پروتوپلاستها
فصل سوم: مواد و روشها تهیه نژادها
روش تهیه محیط کشت غذایی PDA
روش کشت هموکاریونها
روش تلاقی هموکاریونها
نمونه‌گیری از منطقه تلاقی
تهیه اسپاون مادری از هیبریدها
تلقیح دانه‌های گندم با کشت هیبرید
تهیه بستر کشت (کمپوست)
هوادهی و افت سریع دما
محاسبه قابلیت ترکیب‌پذیری
محاسبه واریانس ترکیب پذیریی
محاسبه واریانس افزایشی و غالبیت
فصل چهارم: نتایج و بحث نتایج بررسی سرعت رشد
تیپ رشدی پرگنه هموکاریون
سرعت رشد در هتروکاریو‌ن‌ها
تهیه اسپاون
آزمون میوه‌دهی
جدول تجزیه واریانس
جدول قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی
جدول قابلیت ترکیب‌پذیری خصوصی
جدول مقادیر اجزاء ژنتیکی
ضریب همبستگی
پیشنهادات
منابع
پیوست
چکیده انگلیسی
برچسب ها:
پایان نامه قارچ خوراكي تكمه سفید پایان نامه اصلاح نباتات قارچ خوراکی بررسي قابليت تركيب‌پذيري هموکاریون ترکیب پذیری در قارچ خوراکی صفات عملكردی هموكاريون قارچ ایزوله های هموکاریون اصلاح قارچ خوراكي تكمه دانلود تحقیق اصلاح نباتات پروژه اصلاح