مقدمه:
سالهاي آغازين قرن بيست و يکم ـ سالهايي که بشر متمدن، سال‌ها چشم انتظار رسيدن آن بوده است نويد بخش آسايش نيست و چالش‌هاي پيش روي انسان‌ها و تمدن‌ها، در اين سالها بيش از هميشه تاريخ به چشم مي‌آيد. کشورها و تمدن‌ها مي‌کوشند در آشوب‌ها و دگرگوني‌هاي نامنتظره‌اي که پيش مي‌آيد، کمترين زيان را ببينند و بيشترين بهره را نصيب خود کنند، نبردلي آرام و بي وقفه بسوي برتري که در آن پيروزي با قدرتمند ترين‌هاست. بي شک، ثروت ملي و توان اقتصادي يکي از بارزترين عوامل برتري و سرآمدي کشورها در اين ساله است و ثروت آفريني از مسير عافيت طلبي نمي‌گذرد. پس بايد قرن جديد را قرن رقابت ملتها و کشورها دانست و در اين ميدان پيروزي با هوشمندترين و پرتلاش ترين‌هاست.از آنجائيکه کنجگاه‌هاي اقتصادي و سازمانهاي بخش خصوصي و دولتي، موتور محرک اقتصاد ملي هستند، شايد اصلي ترين سئوال پيش روي ملتها اين باشد که چگونه مي‌توان راه را براي رشد و سرآمدي سازمان‌ها گشود. به نحوي که بتوانند در عرصه رقابت جهاني پيروز شوند؟ کدام دانش و آگاهي مي‌تواند زمينه ساز تحول سازماني و به تبع آن تحولي ملي باشد؟ سئوالي که لسترتارو (Lester Thurow) اقتصاد دان بزرگ آن را اينگونه مطرح مي‌کند ملتها، چگونه بايد ساختار و سازمان خود را عوض کنند تا فضا و محيطي ايجاد شوند که بذر دانش در آن برويد و ببالد و راه را براي افزايش ثروت ملي بگشايد؟ به همين دليل چنين به نظر مي‌رسد که جستجوي سرآمدي سازماني، يکي از اصلي ترين چالش‌ها در خود و کلان اقتصادي است.مدلهاي سرآمدي (تعالي) کسب و کار(Business Excellence Models)، پاسخي است به اين سئوال که سازمانها برتر چگونه سازماني است، چه اهداف و مفاهيمي‌را دنبال مي‌کند و معيارهايي که بر رفتارهاي آن حاکم هستند چيستند. امروزه اکثر کشورهاي دنيا، با تکيه بر اين مدل جوايزي را در سطح ملي و منطقه‌اي ايجاد کرده اند که محرک سازمان‌ها و کسب و کارها در تعالي، رشد و ثروت آفريني است. جايزه دمنيك در ژاپن، جايزه بايدريج در ايالات متحده آمريکا و جايزه اروپايي کيفيت [European Quality Award (EQA)] که توسط بنياد اروپايي مديريت کيفيت [European Foundation For Quality Management (EFQM)] ايجاد شده و به مدل EFQM معروف است در سه قطب اقتصادي بزرگ سده اخير يعني ژاپن، آمريکا و اروپا اصلي ترين نمونه از اين جوايز هستند. در بين اين مدلها، مدل EFQM عموميت و استقبال بيشتري در سطح جهان يافته است و الگويي براي بسياري کشورهاي ديگر در طراحي اين جوايز بوده است. از سويي تعدد کشورهاي اروپايي که اين مدل را پذيرفته اند و سازمانهايي كه در شرايط مختلف اقتصادي و اجتماعي در اين كشور، با بهره‌گيري از اين مدلها به موفقيت دست يافته‌اند، موجب مي‌گردد که جذابيت اين مدل براي الگو برداري توسط شرکتها و سازمانهاي ايراني بيشتر شود.اقدام اخير موسسات مطالعات بهره وري و منابع انساني در پايه گذاري جايزه ملي بهره وري و تعالي سازماني (به عنوان متولي اصلي اين جايزه از جانب وزارت صنايع و معادن در سطح ملي) گامي‌خجسته در جهت ايجاد يک مدل سرآمدي سازماني براي ايران و زمينه ساز اشاعه فرهنگ سرآمدي و برتري جويي در بين سازمان‌هاي ايراني است. از آنجا که مدل ايراني تعالي سازماني از بسياري جهات به مدل EFQM شبيه و به سوي اين مدل همگرا است، آشنايي دقيق با اين مدل، براي بسياري از متوليان سازمان‌ها و کسب و کارهاي ايران امروز نيازي چالش برانگيز است. مسابقه آغاز شده است موج سرآمدي جويي و تلاش براي دستيابي به تعالي، حرکتي نو به سازمانهاي صنعتي بخشيده است به طوري که در نخستين فراخوان جايزه ملي بهره وري و تعالي سازماني در بخش صنعت و معدن ايران (که به همت وزارت صنايع و معادن و توسط موسسات مطالعات بهره وري و منابع انساني برگزار مي‌شود) بيش از يک صد و پنجاه شرکت برتري جويي ايراني ابراز علاقمندي کرده اند و اين موضوع نويد بخش اين است که صنعت امروز ايران عطش و نياز به نوگرايي و نوانديشي دارد. نتيجه اين تغيير ديدگاه، جامع نگري و بهره گيري از بهترين دست آوردها در کسب و کار جهاني و هم سنجي با آنها رقابت پذيري در بازار است، بازاري که در هر جاي دنيا باشد جهاني است و تعالي در آن شرط بقاست.مدل تعالي سازماني در شرايطي در ايران مطرح مي‌شود که در جهان بيش از 70 مدل سرآمدي و 90 جايزه کيفيت وجود دارد که عموما بهره گرفته از مدلهاي EFQM و به بالتدريج بوده و به سوي يکديگر همگرا شده اند.مسابقه کيفيت و رقابت پاياني ندارد و مسير اين مسابقه نيازمند نقشه است. شرکتهايي که در فرآيند کسب تنديس‌ها تقديرنامه و گواهي نامه جايزه ملي بهره وري و تعالي سازمانها شرکت کرده اند به خوبي اهميت وجود نقشه سرآمدي و دشواري طي اين مسير و گواهي نامه جايزه ملي بهره وري و تعالي سازماني شرکت کرده اند به خوبي اهميت وجود نقشه سرآمدي و دشواري طي اين مسير را دريافته اند. مدل EFQM تصويري کلان از نقشه‌اي است که هر سازماني مي‌تواند از آن بهره گيرد تا وجوه مختلف مديريتي و عملياتي خود را در قالبي يکپارچه و جامع، بهبود و تعالي بخشد.بايد متذکر به اين نکته شد که قريب دو سال است که در شرکتهاي ايراني علاقه وافري براي انجام ارزيابي، چه داخلي و چه بيروني، بر اساس مدل EFQM مشاهده مي‌شود. جرياني که بسياري از شرکتها را در گير پروژه‌هايي در اين حوزه نموده و رمقي نسبي به وضعيت توسعه نيافته مشاوره مديريت در ايران بخشيده است. اين جريان، ياد آور گذشته نه چندان دور است که استانداردهاي سري ايزو 9000 وضعيتي مشابه داشتند. تجارب ناموفق پاره‌اي از سازمانها در استفاده کليشه‌اي از اين استانداردها، برخي را نگران اين مساله کرده است که مبادا اتفاقي مشابه براي پروژه‌هاي تعالي سازماني رخ دهد و سرآمدي در هياهوي مدگرايي از ياد برود. آيا اين اتفاق خواهد افتاد؟ مدل EFQM سرآمدي را مديريت ممتاز و برجسته سازمان تعريف مي‌کند و پيشاپيش به پويندگان اين راه هشدار مي‌دهد که طي نمودن اين مسير حتي در مساعدترين شرايط، دشوار است و مگر جز اين بايد انتظار داشت که تمايز و برجستگي، دستاورد کوششي سخت و مداوم باشد به ويژه براي سازمانهاي ايراني که توسعه يافتگي و قرار گرفتن در کوران رقابت جهاني را که پا به بازارهاي محلي ما هم گذاشته است به تازگي تجربه کنند. اين يادآوري، نويد بخش سازمانهايي است که منافع کوتاه مدت را در بهره گيري از نام و شهرت مدلهاي تعالي مي‌جويند.کالنيز مي‌گويد: خوب بودن سد راه تعالي است. اين نکته، چکيده تحقيق گسترده‌اي است که رفتار سازمانهاي خوب و متوسط که خوب بودن را راضي کننده نيافته اند و به همين دليل، جهش‌هاي خيره کننده‌اي در کسب و کار داشته اند، مديران چنين سازمانهايي با تکيه بر آميزه‌اي از فروتني فردي و جسارت حرفه اي، به وقفه براي تعالي سازمان خود کوشيده اند و دستاوردهايي درخشان براي سازمان و اقتصاد ملي شان کسب کرده اند. که در اين راستا با توجه به اهميت اين موضوع شرکت هپکو نيز در اين راستا اقداماتي را براي انجام ارزيابي‌هاي داخلي و غيره بر اساس مدل EFQM داشته است.
 

فصل اول (مقدمات و كليات)
مقدمه
اهميت موضوع
تعريف موضوع
بیان مسئله
فرضیات تحقیق
اهداف مطالعاتی
تاريخچه مطالعاتي
تاريخچه كارخانه
تعريف اصطلاحات                                      
فصل دوم (مرور مطالعاتي)
بررسي اجمالي مفاهيم بنيادين سرآمدي در مدل EFQM‌
بررسي اجمالي معيارها در مدل EFQM
بررسي اجمالي منطق RADAR و فرآيند كلي ارزيابي در مدل EFQM
بررسي اجمالي رهيافتهاي مختلف خودارزيابي در مدل EFQM
تشريح مفاهيم بنيادين سرآمدي در مدل EFQM
معرفي مفاهيم
سطوح مختلف سرآمدي در مفاهيم بنيادين مدل EFQM
آشنايي با حوزه‌ها و معيارهاي مدل EFQM
تشريح معيارها و زير معيارها در مدل EFQM به انضمام توضيحات تشريحي
ساختار مدل EFQM‌‌
منطق RADAR و جايگاه آن در مدل تعالي EFQM
اجزاء تشكيل دهنده منطق RADAR
تعريف عناصر RADAR
روشهاي ارزيابي بر اساس مدل تعالي سازمان EFQM
مقدمه ارتباطات
نقش ارتباطات
فرآيند ارتباطات
عناوين
جهت جريان ارتباطات
انواع شبكه‌هاي ارتباطي
انتخاب كانال ارتباطي
راههاي شناخته شده در ايجاد ارتباط
خصيصه‌هاي ارتباط موثر
چك ليست روشهاي برقراري ارتباط
موانعي كه بر سر راه ارتباطات اثر بخش قرار دارد
فصل سوم (بررسي وضعيت EFQM در شركت)
خود ارزيابي در مدل EFQM‌
تعريف خود ارزيابي
مزاياي خود ارزيابي براي سازمان
مراحل عمومي خود ارزيابي
رهيافت‌هاي خود ارزيابي در مدل EFQM‌
رهيافت پرسشنامه
مزاياي رهيافت
ريسك‌هاي رهيافت پرسشنامه
رهيافت نمودار ماتريسي
مزاياي رهيافت نمودار ماتريسي
ريسك‌هاي رهيافت نمودار ماتريسي
رهيافت كارگاه
مزاياي رهيافت كارگاه
ريسك‌هاي رهيافت كارگاه
رهيافت پروفرما
مزاياي رهيافت پروفروما
ريسك‌هاي رهيافت پروفرما
رهيافت شبيه سازي فرآيند اخذ جايزه
مزاياي رهيافت شبيه سازي فرآيند اخذ جايزه
ريسك‌هاي رهيافت شبيه سازي فرآيند اخذ جايزه
عناوين
مقايسه بين رهيافت‌هاي مختلف و انتخاب مناسبترين روش رهيافت
تعيين نقاط قوت و حوزه‌هاي نيازمند بهبود و نقش اميتاز دهي
كارت مسير ياب
نحوه امتياز دهي حوزه هاي 9 گانه مدل EFQM‌در كارت مسير ياب
جمع بندي و خلاصه ای از روشهای خود ارزيابي
بلوغ سازماني و ميزان انرژي صرف شده براي خود ارزيابي
خلاصه روش خود ارزيابي
سطوح سرآمدي در مدل EFQM‌و فرآيند دريافت جايزه
سطوح تعالي
تدوين اظهار نامه EFQM سال 83 در شركت هپكو
گزارش كميته داوري دومين دوره جايزه ملي بهره وري و تعالي سازمان
لیست شرکتهای برتر در دومین دورره جایزه 83
فصل چهارم (ارائه و تجزيه و تحليل داده ها)
بررسی میزان اثربخشی وشناسایی کانالهای ارتباطی بین کارکنان و مدیریت
جهت های ارتباطی
تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق
ارائه و تجزيه و تحليل داده هاي پرسشنامه
فرضيه اول
فرضيه دوم
فرضيه سوم
فرضيه چهارم
فرضيه پنجم
فصل پنجم (نتيجه گيري و پيشنهادات)
ارائه پيشنهادات و راهكارها
ضمائم و پيوستها