مقدمه :

اتحاد ملي يك مسأله داخلي است و انسجام اسلامي يک مسأله خارجي و هر كدام نيازمند راهكارهاي متفاوت ( و حتي گاه متناقض ) مي باشند . چرا كه يك راهكار ممكن است . منجر به انسجام اسلامي بالا ، اما اتحاد ملي پايين و بالعكس راهكار ديگري ممكن است منجر به اتحاد ملي بالا ولي انسجام اسلامي پايين شود . در اين نوشتار سعي بر ارائه راهكارهايي است كه همزمان منجر به اتحاد ملي و انسجام اسلامي بالايي گردند

مدرسه ( معلمان ،‌محتواي آموزشي )‌

يكي ديگر از عوامل مهم و اثر گذار بر رشد كودكان و نوجوانان مدرسه است . مدرسه به طرق گوناگون رشد همه جانبه كودكان و نوجوانان و همچنين نوع و ميزان دانش و نگرش آنها را نسبت به موضوعات مختلف از جمله تاريخ مشترك ،‌سرزمين مشترك ، و ..... اتحاد ملي و انسجام اسلامي تحت تأثير قرار مي دهد

همسالان

همسالان تاثير بسيار زيادي بر رشد كودك و نوجوان دارند . لذا تدارك برنامه هاي مناسب گروهي ، بازديد گروهي از موزه ها ، آثار و اماكن تاريخ ملي ( ارك بم ، تخت جمشيد ، سي و سه پل ، عالي قاپو ،‌هشت بهشت ، ديوان مدائن و غيره ) و مذهبي ( حرم مطهر پيامبر اكرم(ص)‌و ائمه (ع)‌) موجود در ايران و جهان اسلام تاثير مناسبي بر شكل گيري و تقويت اتحاد ملي و انسجام اسلامي دارد .

دين و مذهب

دين به عنوان يك عنصر بسيار مهم مي تواند نقش بسيار حياطي در تقويت انسجام اسلامي بازي نمايد . در اين خصوص دين اسلام و پيامبر اكرم (ص) بايستي كانون توجه كتب ، رساله ها ، مجلات ، مقاله ها ، فيلم هاي تلويزيوني و غيره را قرار گرفت و تمام نهادها و ارگانها بر اهميت شخصيت والاي پيامبر  اكرم (ص) به عنوان عنصر وحدت جامعه اسلامي تاكيد بيش از حد نمايند . نكته مهمي كه در اين خصوص شايان توجه است و به نظر مي رسد در حال حاضر در جامعه كمتر به آن پرداخته مي شود .

عوامل اجتماعي – فرهنگي

اجتماعي كه در آن قرار داريم تركيبي است از عوامل فوق الذكر و ساير عوامل احتمالي كه به آن اشاره نشده است و همچنين ارزش ها و فرهنگ خورده فرهنگ هاي حاكم در آن كه رفتارما را احاطه كرده است . اين فرهنگ در حال حاضر درجاتي از اتحاد ملي و انسجام اسلامي را در خود دارد .

اتحاد و انسجام اسلامي

با توجه به همه توضيحاني كه در مفردات اين عنوان آمد ،‌اين عنوان را مي شود چنين معنا كرد :

يافتن ريشه هاي وحدت بر پايه توجه به هر آنچه يك ملت و يا ملت هاي مختلف را دور هم جمع مي آورد و احترام به آن و نظم بخشيدن عقلايي به اين علقه هاي اتحاد و ارتباط براي رسيدن به سلامت و زدودن آفت هاي اجتماعي بر پايه براهين بي بديل وحي كه نمود آن دين حنيف اسلام متجلي شده است و عدم مخالفتهاي شخصي و سليقگي با آن .

ب: مباني اتحاد و انسجام از منظر عقل :

شكي نيست كه هر انسان سليم النفسي بر اتحاد و انسجام هر چه بيشتر تاكيد دارد . هر فرد و جامعه اي در صدد رشد و توسعه همه جانبه است . مي خواهد در همه امور اعم از معنويت و ماديت ترقي كند و اين ممكن نمي شود مگر با ارتباطات سالم و براساس منافع ملي . در واقع همه سعي دارند از دانش ، تكنولوژي و داشته هاي ديگران استفاده كنند بدون آنكه متحمل خسارت قابل توجه اي بشوند

در اينجا مفهوم تسليم جز يقين نمي باشد و يقين زائيده عقل است نه احساس و عاطفه . پس اتحاد و انسجامي مد نظر است كه بر پايه هاي عقلاني و استدلالات قرآن و دين اسلام استوار باشد . اين تسليم ، تسليم جاهلانه و كوركورانه نيست . و بي شك نمي توانيم راههاي اتحاد و انسجام را كوركورانه طي كنيم .

وقتي درك درستي از دين و مولفه هاي آن داشته باشيم و عقل سليم آنرا تاييد كرد ، نتيجه آن يك عمل مناسب