چكيده:
حكيم ابوالمجد مجدودبن آدم سنايي از شعرا و عرفاي قرن ششم بود. وي از جمله شعرا و نويسندگاني است كه بر قرآن و حديث تسلط كامل داشت و استفاده‌هاي شاياني به خصوص در كتاب « حديقه الحقيقه و شريعه الطريقه» خود از اين منابع برده به طوري كه اگر اين كتاب را در برخي موارد خاص ترجمه و تفسير قسمتي از قرآن بدانيم سخني گزاف نخواهد بود. يكي از موارد اشارات شاعر در باره روح، مرگ، بهشت و دوزخ است.
سنايي روح را يكي از الطاف الهي نسبت به انسان مي‌داند و عقيده دارد كه حقيقت آدمي همان روح است و جسم خاكي به وسيله آن به شرافت و ارزش رسيده است. وگرنه جسم بدون روح هيچ تفاوتي با خاك ندارد. وي معتقد است كه جسم و كالبد خاكي انسان متلاشي مي‌شود اما روح پايدار و جاويد مي‌ماند. وي جايگاه روح را كه پاك است نزد خداوند مي‌داند ولي سرانجام در زمان معين و مشخص به سوي خدا بازخواهد گشت.
در رساله حاضر كوشش شده است مرگ از نظر سنايي شناخته و تحليل شود تا پايداري و جاودانگي روح انساني مشخص گردد.
سنايي: ابوالمجد مجدود بن آدم سنايي،‌ شاعر و حكيم و عارف بزرگ قرن ششم در سال 467 هـ.ق  در غزنه متولد شد و در سال 529 هـ . ق در همين شهر درگذشت و به خاك سپرده شد.

فصل اول
1ـ روح
2ـ نظرسنايي در مورد روح
3ـ اجل (مرگ)
فصل دوم
مرگ از ديدگاه يك حكيم عارف
1ـ مرگ اضطراري (طبيعي يا اجباري)
2ـ مرگ ارادي (اختياري)
3ـ مرگي كه در هر لحظه وجود دارد.
4ـ الناس كما يعيشون يموتون.. .
5ـ زنده جاويد كيست ؟
6ـ نگاه فلسفي حكيم سنايي به پديده مرگ
7ـ پديده مرگ در حكايات و تمثيلات حديقه
ـ حكايت و تمثيل انسانهاي مغرور و غافل از مرگ
ـ مناظره جبرئيل و نوح (ع) (في طول العمر و المحسره مع ذلك)
ـ تمثيل در نفس جهان فاني و قصه لقمان
ـ حكايت اسكندر در لحظه مرگ
ـ حكايت مرد يخ فروش در نيشابور
ـ حكايت مرگ پيامبران، شاهان و بني آدم
8ـ برخورد شخصي سنايي با پديده مرگ
فصل سوم
1ـ مرگ از ديدگاه ديني و اعتقادي
-    حتمي و قطعي بودن مرگ
-    مرگ يك ناموس الهي است
-    انديشيدن به مرگ مايه هدايت انسان مي‌شود
-    مرگ پايان كار انسان نيست.
فصل چهارم
بهشت و دوزخ
1ـ بهشت و دوزخ از نظر سنايي
2 ـ بهشت در حديقه و قصايد
3ـ توصيف نعمات بهشت در حديقه و قصايد
-    حور و غلمان
-    نهرهايي از شير، ‌عسل وشراب
-    انواع خوراكي‌ها و نوشيدني‌هاي گوناگون
-    هواي معتدل